[fusion_global id=”73″][fusion_builder_container hundred_percent=”no” hundred_percent_height=”no” hundred_percent_height_scroll=”no” hundred_percent_height_center_content=”yes” equal_height_columns=”no” menu_anchor=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” status=”published” publish_date=”” class=”” id=”” link_color=”” link_hover_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” margin_top=”” margin_bottom=”” padding_top=”” padding_right=”” padding_bottom=”” padding_left=”” gradient_start_color=”” gradient_end_color=”” gradient_start_position=”0″ gradient_end_position=”100″ gradient_type=”linear” radial_direction=”center center” linear_angle=”180″ background_color=”” background_image=”” background_position=”center center” background_repeat=”no-repeat” fade=”no” background_parallax=”none” enable_mobile=”no” parallax_speed=”0.3″ background_blend_mode=”none” video_mp4=”” video_webm=”” video_ogv=”” video_url=”” video_aspect_ratio=”16:9″ video_loop=”yes” video_mute=”yes” video_preview_image=”” filter_hue=”0″ filter_saturation=”100″ filter_brightness=”100″ filter_contrast=”100″ filter_invert=”0″ filter_sepia=”0″ filter_opacity=”100″ filter_blur=”0″ filter_hue_hover=”0″ filter_saturation_hover=”100″ filter_brightness_hover=”100″ filter_contrast_hover=”100″ filter_invert_hover=”0″ filter_sepia_hover=”0″ filter_opacity_hover=”100″ filter_blur_hover=”0″][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”2_3″ layout=”2_3″ spacing=”” center_content=”no” link=”” target=”_self” min_height=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” hover_type=”none” border_size=”0″ border_color=”” border_style=”solid” border_position=”all” border_radius=”” box_shadow=”no” dimension_box_shadow=”” box_shadow_blur=”0″ box_shadow_spread=”0″ box_shadow_color=”” box_shadow_style=”” padding_top=”” padding_right=”” padding_bottom=”” padding_left=”” margin_top=”” margin_bottom=”” background_type=”single” gradient_start_color=”” gradient_end_color=”” gradient_start_position=”0″ gradient_end_position=”100″ gradient_type=”linear” radial_direction=”center center” linear_angle=”180″ background_color=”” background_image=”” background_image_id=”” background_position=”left top” background_repeat=”no-repeat” background_blend_mode=”none” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=”” filter_type=”regular” filter_hue=”0″ filter_saturation=”100″ filter_brightness=”100″ filter_contrast=”100″ filter_invert=”0″ filter_sepia=”0″ filter_opacity=”100″ filter_blur=”0″ filter_hue_hover=”0″ filter_saturation_hover=”100″ filter_brightness_hover=”100″ filter_contrast_hover=”100″ filter_invert_hover=”0″ filter_sepia_hover=”0″ filter_opacity_hover=”100″ filter_blur_hover=”0″ last=”no”][fusion_title title_type=”text” rotation_effect=”bounceIn” display_time=”1200″ highlight_effect=”circle” loop_animation=”off” highlight_width=”9″ highlight_top_margin=”0″ before_text=”” rotation_text=”” highlight_text=”” after_text=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” content_align=”left” size=”1″ font_size=”” animated_font_size=”” fusion_font_family_title_font=”” fusion_font_subset_title_font=”” fusion_font_variant_title_font=”” line_height=”” letter_spacing=”” margin_top=”” margin_bottom=”” margin_top_mobile=”” margin_bottom_mobile=”” text_color=”” animated_text_color=”” highlight_color=”” style_type=”default” sep_color=”” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=””]
Historia Rønne, część 1.
[/fusion_title][fusion_text columns=”” column_min_width=”” column_spacing=”” rule_style=”default” rule_size=”” rule_color=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=””]
Wejście do portu w Rønne – Foto: Infobornholm
Największym miastem na Bornholmie jest Rønne. Jest to miasto, które większość osób poznaje po przyjeździe na wyspę. Ale co właściwie oznacza Rønne. Dawno temu obszar ten nazywano Rotna lub Rødne, co oznacza zgniły, nawiązując do faktu, że stara osada została zbudowana na nisko położonym i bagnistym terenie, gdzie dziś znajduje się port. Pojawił się smród z gnijących wodorostów. Na szczęście już prawie nigdy nie doświadcza się tego smrodu z tego obszaru, ponieważ usuwa się większość wodorostów z miejsc, w których są one zmywane do morza.
Jak daleko wstecz w historii istniało osadnictwo na tym terenie nie udało się ustalić, ale wiadomo, że od ok. 1000 była niewielką osadą złożoną z domów rybaków i gospodarstw. Ponieważ od brzegu rozciągają się dwie podwodne rafy, tworzą one razem naturalny port z głęboką wodą w obrębie tych raf. Tutaj rybacy mieli okazję zakotwiczyć większą łodzią, podczas gdy leżące niemal pod osłoną, małe statki były podciągane na plaży. Domy znajdowały się na obszarze od placu kościelnego do przystani łodzi Nørrekås.
W XIII wieku liczba ludności wzrosła i Rønne stopniowo stawało się dużym miastem. W 1327 r. miasto otrzymało status miasta targowego, co oznaczało, że miało własny rząd z burmistrzem, radą i własną władzą sądowniczą oraz przywileje królewskie dla kupców i rzemieślników. Rønne stało się również bardzo ważnym punktem dla podróżujących po Bałtyku kupców, którzy wykorzystywali miasto jako przystanek w podróży z Niemiec do Visby na Gotlandii. Niektórzy kupcy z Greifswaldu osiedlili się nawet w Rønne, gdzie przed 1400 r. mieli „gildię”, która zapewniała im ochronę, kiedy latem mieli w mieście swoje stragany handlowe. W 1378 roku Greifswalczycy uzyskali pewne prawa od arcybiskupa Nielsa Jonsøna. Mogli kupić kawałek ziemi i wybudować „dom firmowy” Za ten „dom firmowy” musieli płacić niewielką roczną opłatę. W 1433 r. otrzymali kaplicę, która prawdopodobnie była częścią kościoła w Rønne. Stąd miały się odbywać zarówno msze jak i pogrzeby ich „braci cechowych” z bliska i daleka.
Teraz, gdy Rønne stało się większym miastem, miało również pewne zainteresowanie miastami handlowymi w rejonie Morza Bałtyckiego. W czasach pokoju oznaczało to ożywiony handel i zwiększone obroty w mieście, ale w okresach niepokojów oznaczało to, że Bornholm był najeżdżany przez ludzi, którzy mieli tylko jeden cel, którym było plądrowanie wszystkiego, co się zbliżyło i podpalanie domów ludzi, chyba że zapłacą podatek ogniowy, aby ich domy nie zostały splądrowane i spalone. Szczególnie w XVI wieku wyspa była kilkakrotnie najeżdżana przez Lubekińczyków, którzy plądrowali, pustoszyli i żądali od ludności dużych podatków.
W 1525 roku Borholm został przekazany Lubece jako hipoteka na 50 lat, ponieważ korona duńska była winna duże sumy, których nie mogła zapłacić. Duńskiego władcę Hammershus zastąpił Niemiec, któremu w zamian wyspa musiała płacić podatki i cła. Kupcy lubelscy otrzymali prawo do osiedlania się w miastach na wyspie i prowadzenia handlu na takich samych zasadach jak kupcy miejscowi.
Jednak obecność Lubeki w Rønne miała pozytywny wpływ. Rozkwitał handel, rybołówstwo i rolnictwo. Ale ponieważ 50 lat jako hipoteka dobiegało końca, próbowano zwiększyć obroty kosztem miejscowych kupców, ale nie poszło to zbyt dobrze. Miejscowi kupcy i obywatele po prostu wyrzucili lubuskich ze swoich straganów, natomiast tym z Greifswaldu, Stralsundu i innym północnoniemieckim kupcom pozwolono pozostać.
Po okresie lubeckim Rønne najwyraźniej stanęło w miejscu. Dzieje się tak dlatego, że w latach 1500-tych szlaki handlowe zostały przekierowane ze względu na odkrycie przez Amerykę i poznanie drogi morskiej na Daleki Wschód na południe od Afryki. W tym samym czasie gwałtownie zmniejszyły się zasoby śledzia bałtyckiego.
Od około 1576 roku i 300 roku liczba ludności wzrastała bardzo powoli, również dlatego, że w tym okresie na wyspę 5 razy przyszła dżuma i wielu ludzi straciło życie.
Pod koniec XVII wieku miasto nadal koncentrowało się w obszarze od kościoła i na północ, gdzie dziś znajdujemy Storegade i Grønnegade, duże gospodarstwa kupieckie, a domy były dobrze zbudowane i ułożone w kontynuacji siebie w kierunku drogi. Na południe od kościoła było bardzo mało domów i były one bardziej spiczaste. W tym czasie prawdopodobnie istniały już plany budowy placów w mieście, gdyż na starych rysunkach z 1676 roku widać duże gołe tereny, na których dziś mamy zlokalizowane St. Torv i Lille Torv, ponadto na rysunku widać tereny pod sieć dróg. W 1684 roku w miejscu, gdzie dziś znajduje się Snellemark, znajdował się punkt handlowy. Na obrzeżach miasta znajdowały się 3 młyny zlokalizowane w miejscu dzisiejszej laksegady. Nieliczne ulice, które istniały w tym czasie w Rønne – i na reszcie wyspy – nie miały nazwy ulicy, domy miały nazwę, taką jak róg lub widok, w ten sposób można było znaleźć dom lub osobę, której się szukało. Nazwy dróg po raz pierwszy pojawiły się na wyspie w 1761 roku.
Wszystkie miasta na Bornholmie zawsze miały możliwość rozwoju i wzrostu, ponieważ nigdy nie było tam fortyfikacji, rowów czy wałów ograniczających zabudowę miast. Dlatego zdecydowana większość domów, które można dziś zobaczyć w np. Ośrodek miejski Rønne dysponuje ogrodem lub dziedzińcem. Ulice w starych miastach są więc wąskie i krzywe, co wynika z faktu, że ludzie chodzili lub jeździli wozami konnymi między wszystkimi kawałkami ziemi, tworząc w ten sposób system dróg.
W 1687 r. pojawiły się jednak plany budowy twierdzy w Rønne. Stare miasto na południe od kościoła miało być poza murem twierdzy, a tam gdzie na wcześniejszym rysunku były otwarte przestrzenie – St. Torv (Leergaards Plads) i Lille Torv – miał być mur twierdzy. Projekt Petera Povlsena Arboe został jednak przerwany, gdy zamiast niego wybudowano fortyfikacje na Christiansø. Powstały jednak jakieś rowy i wały, ale po kilku latach przestały istnieć. Jedyną budowlą, która została ukończona był fort na południe od miasta, który dziś służy jako muzeum. Peter Povlsen Arboe postanowił pozostać na Bornholmie, mimo że jego zadanie dobiegło końca. Osiedlił się w miejscu zwanym obecnie St. Torv. Dom, w którym mieszkał, stał w miejscu, gdzie dziś znajduje się bank Nordea. Peder Povlsen Arboe stał się protoplastą pokolenia zegarmistrzów, bardzo znanych zegarków Bornholmer.
Natomiast w połowie XVII wieku znów zaczęto mówić o budowie twierdzy. Powodem było to, że obiekt na Christiansø był niewystarczający. Plany te zostały jednak szybko odłożone na półkę.
[/fusion_text][/fusion_builder_column][fusion_builder_column type=”1_3″ layout=”1_3″ spacing=”” center_content=”no” link=”” target=”_self” min_height=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” hover_type=”none” border_size=”0″ border_color=”” border_style=”solid” border_position=”all” border_radius=”” box_shadow=”no” dimension_box_shadow=”” box_shadow_blur=”0″ box_shadow_spread=”0″ box_shadow_color=”” box_shadow_style=”” padding_top=”” padding_right=”” padding_bottom=”” padding_left=”” margin_top=”” margin_bottom=”” background_type=”single” gradient_start_color=”” gradient_end_color=”” gradient_start_position=”0″ gradient_end_position=”100″ gradient_type=”linear” radial_direction=”center center” linear_angle=”180″ background_color=”” background_image=”” background_image_id=”” background_position=”left top” background_repeat=”no-repeat” background_blend_mode=”none” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=”” filter_type=”regular” filter_hue=”0″ filter_saturation=”100″ filter_brightness=”100″ filter_contrast=”100″ filter_invert=”0″ filter_sepia=”0″ filter_opacity=”100″ filter_blur=”0″ filter_hue_hover=”0″ filter_saturation_hover=”100″ filter_brightness_hover=”100″ filter_contrast_hover=”100″ filter_invert_hover=”0″ filter_sepia_hover=”0″ filter_opacity_hover=”100″ filter_blur_hover=”0″ last=”no”][fusion_title title_type=”text” rotation_effect=”bounceIn” display_time=”1200″ highlight_effect=”circle” loop_animation=”off” highlight_width=”9″ highlight_top_margin=”0″ before_text=”” rotation_text=”” highlight_text=”” after_text=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”backgroundTitle” id=”” content_align=”left” size=”2″ font_size=”” animated_font_size=”” fusion_font_family_title_font=”” fusion_font_subset_title_font=”” fusion_font_variant_title_font=”” line_height=”” letter_spacing=”” margin_top=”” margin_bottom=”” margin_top_mobile=”” margin_bottom_mobile=”” text_color=”” animated_text_color=”” highlight_color=”” style_type=”default” sep_color=”” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=””]
[fusion_fontawesome icon=”fa-map-marker” size=”22px” flip=”” rotate=”” spin=”no” alignment=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” margin_top=”” margin_right=”” margin_bottom=”” margin_left=”” circle=”yes” iconcolor=”#3d4c54″ circlecolor=”#ffffff” circlebordercolor=”#ffffff” animation_type=”” animation_direction=”down” animation_speed=”0.1″ animation_offset=””][/fusion_fontawesome] Gdzie jest Rønne
[/fusion_title][fusion_map api_type=”” embed_address=”” embed_map_type=”roadmap” address=”3700 Rønne” type=”roadmap” width=”” height=”” zoom=”14″ scrollwheel=”yes” scale=”yes” zoom_pancontrol=”yes” animation=”no” popup=”yes” map_style=”default” overlay_color=”” static_map_color=”” infobox_content=”” infobox=”default” infobox_text_color=”” infobox_background_color=”” icon=”” icon_static=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” /][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
