Hasle Lystskov – las piaszczysty

Spacerując po Hasle Lystskov i podziwiając przyrodę i śpiew ptaków, niewiele osób myśli, że nie zawsze tak było. Las nie był pierwotnie samosiejką, ale zasadził go Peder Dam Jespersen w latach od 1819 do swojej śmierci 17 grudnia. 28 września 1835 roku.

Peder D. Jespersen urodził się w 1772 roku w Nexø. Z wykształcenia prawnik, został urzędnikiem miejskim i powiatowym. W 1798 roku ożenił się z córką kupca z Rønne. Po teściu odziedziczył w 1809 r. duże gospodarstwo kupieckie z przynależną hodowlą, w Rønne, w 1810 r. kupił też Sejersgård, gdyż bardziej interesowało go rolnictwo niż kupiectwo. Stał się jednym z najlepszych rolników na wyspie.

W efekcie w 1819 roku został mianowany Sandfluchtskommisar.

Powodem posadzenia lasu był fakt, że teren od Plantacji Rønne – Blykobbe – Nordskoven i do Hasle – Hasle Lystskov, był bardzo piaszczysty, co powodowało, że gdy wiało, piasek przewracał się na grunty orne w pobliskich miejscowościach i niszczył uprawy różnych rolników. W dużej mierze winę za piasek ponosili jednak sami rolnicy. Właśnie dlatego, że gleba na tym obszarze była takiej jakości, że nie opłacało się na niej uprawiać roślin, rolnicy wykorzystywali tę ziemię dla swojego bydła, co z kolei oznaczało, że to, co mogło rosnąć naturalnie na tym obszarze, było zjadane przez zwierzęta.

W 1818 r. inspektor komory muszek odwiedził obszary występowania muszek piaskowych na Bornholmie. Chciał, aby wydmy były chronione przed wypasem bydła i aby sadzono na nich poroża. Peder Dam Jespersen był bardziej niż szczęśliwy, aby zabezpieczyć teren, ale z pewnością nie sadził kasków, aby powstrzymać wydmuchiwanie piasku, miał inne plany.

Jednak nie wszyscy rolnicy byli zadowoleni z działań podjętych przez Pedera Dam Jespersena, gdyż oznaczało to, że stracili swoje pastwiska, a na noże toczyła się wojna.

Peder Dam Jespersen miał mnóstwo nasion z trawy i ziół, które leżały w jego stodole na siano. Nasiona te, jak również nasiona olchy, brzozy, wiązu, czereśni ptasiej, sosny, świerku i modrzewia, wykorzystałby w swojej pracy przy zakładaniu lasu. Zaczął od odgradzania miejsc, w których wysiewano nasiona, a kiedy drzewa osiągnęły rozmiary, które pozwalały im wytrzymać podgryzanie przez zwierzęta, usunął ogrodzenie. Trwało to do momentu obsadzenia całego terenu, który w 1935 roku stał się plantacją o powierzchni 400 akrów. Drzewa rosły tak dobrze, że w 1830 roku wydał zgodę na wycięcie wrzosu w okolicy. Dzisiejsza plantacja ma zaledwie nieco ponad 200 akrów.

Według opowieści o Pederze Damie Jespersenie, gdy ten chodził na inspekcje swoich prac, to zawsze z karabinem przewieszonym przez ramię, gdyż czuł się niepewnie z powodu niechęci chłopów do jego projektu.

Mówi się też, że wszystkie dzikie czereśnie, które zostały zasadzone, powstały dlatego, że miał kontakt z człowiekiem o nazwisku Peter F. Heering. Najwyraźniej wyraził życzenie, aby Peder Dam Jespersen dostarczył czereśnie do nowego produktu, który miał być wprowadzony do produkcji – wina czereśniowego. Umowa nigdy nie doszła do skutku, ale wiśnie tam są.

Z tym, ile tych wiśni podobno zasadzono, wiąże się też pewna historia, idzie ona tak:

Dzieci chyba od zawsze chodziły „żerować” w różnych drzewach owocowych, robiły to również w drzewie wiśniowym, które powinno znajdować się w ogrodzie Sejersgård tuż na północ od Rønne. Peder Dam Jespersen uznał, że szkoda dzieci, że muszą „kraść” czereśnie, więc pozwolił im je zabrać – ale był jeden warunek, który musiały spełnić.

Mogli zjeść tyle czereśni, ile im się podobało, ale kiedy musieli pójść do toalety, nie musieli biec do domu, żeby zrobić ustęp, musieli pobiec na teren, gdzie sadził drzewa, zdjąć spodnie – i ładnie to ująć – posadzić drzewo. Dzieci zgodziły się na ten warunek i podobno dlatego w sadzie posadzono tak wiele drzewek wiśni.

Czy te historie są prawdziwe czy nie, pewnie nigdy nie zostanie wyjaśnione.

Ale w każdym razie cały obszar leśny od Plantacji Blykobbe do Hasle Lystskov to naprawdę ładny teren, który oferuje wiele doświadczeń.

W 1886 r. postawiono pomnik Pedera Dam Jespersena, a w 1824 r. pomnik koronnego księcia Christiana Frederika (późniejszego Christiana VIII), który był źródłem księcia, gdy pomagał w wykopaniu jednego z sześciu kopców na plantacji – Tillehøje. Na terenie leśnym pomiędzy Sorthat a Hasle znajdziemy jeziora Szmaragdowe, Szafirowe, Pirytowe i Rubinowe, które są reliktami minionej epoki, wydobycia węgla i gliny, starej cegielni, tablicy opowiadającej o hucie szkła, która wykonywała butelki dla Petera F. Heeringa. I nie mniej ważny jest absolutnie oszałamiający krajobraz przypominający księżyc – Kultippen.

W całym obszarze leśnym znajdują się wspaniałe trasy rowerowe i piesze, szlaki do jazdy konnej, dobre piaszczyste plaże, schroniska, możliwość łowienia ryb w jeziorach, polowania na grzyby i obserwowania ptaków, a także zbierania węgla z plaży w Lewce. Na terenie Plantacji Blykobbe znajduje się psi las, w którym dozwolone jest puszczanie psa bez smyczy, pod warunkiem, że ma się nad nim pełną kontrolę.